Người cao tuổi thường mắc các bệnh về xương khớp, trong đó bệnh thoái hóa khớp (THK) thường hay gặp nhất.
Nếu không phát hiện THK sớm và chậm chữa trị thì dễ dẫn đến tình trạng biến dạng khớp, làm hạn chế vận động, đôi khi là cứng khớp.
Trên 40 tuổi dễ bị THK
THK là hậu quả của quá trình cơ học và sinh học làm mất cân bằng giữa tổng hợp và hủy hoại của sụn (là phần đệm ở các đầu xương trong ổ khớp) và phần xương dưới sụn. THK hay gặp ở những người tuổi cao. Tuổi càng cao thì hiện tượng lão hóa càng mạnh, trong đó có khớp xương. Người ta cũng nhắc đến nguyên nhân tự miễn có vai trò nào đó trong THK ở người cao tuổi. Người trên 40 tuổi hay gặp THK có lẽ ở chừng mực nào đó có liên quan đến yếu tố tự miễn. Người cao tuổi khi ngã dễ gây chấn thương như chống tay khiến đau khớp cổ tay, lâu ngày gây THK cổ tay, khớp cổ, cột sống…
Ngoài ra, tình trạng THK có thể xảy ra sau viêm khớp dạng thấp, viêm khớp do nhiễm trùng (do vi khuẩn lao, vi khuẩn mycoplasma, vi khuẩn lậu…). Một số trường hợp do trong tiền sử có chấn thương mạnh tại khớp như bị ngã, tai nạn lao động, tai nạn trong chơi thể thao (bóng đá, bóng chuyền…). Một số bệnh viêm khớp mạn tính dần dần làm sụn bị hủy dẫn tới THK như bệnh viêm khớp dạng thấp, viêm khớp nhiễm khuẩn, bệnh Goute…
Biểu hiện của THK
Đau là dấu hiệu chủ yếu của bệnh THK, sau đó là sự vướng víu khi vận động. Đau xảy ra bất chợt, khi gắng sức, khi ấn vào hoặc va đập, mức độ từ nhẹ đến nặng, tăng khi vận động và giảm khi nghỉ ngơi. Những đau đớn này đã làm giảm biên độ hoạt động của khớp, lâu ngày dẫn tới hiện tượng teo cơ và một số bệnh nhân còn bị biến dạng xương.
Nếu bị thoái hóa ở khớp gót chân, bệnh nhân có cảm giác đau thốn ở gót vào buổi sáng, lúc mới ngủ dậy bước xuống giường, đi được vài chục mét cơn đau giảm nhiều rồi hết hẳn, có thể đi đứng bình thường. Sáng hôm sau tình trạng đau lại tái diễn và cứ như vậy ngày càng nặng hơn.
Thoái hóa ở khớp gối, ngoài triệu chứng đau có thể kèm theo tiếng kêu lạo xạo, lụp cụp khi co duỗi khớp gối, đau nhiều khi đi lại, vận động, nhất là khi ngồi xổm, đứng dậy rất khó khăn, nhiều khi phải vịn vào một vật gì để đứng dậy. Nặng hơn là tê chân, biến dạng nhẹ khớp gối, cảm giác mỏi thường xuyên ở khớp làm cho người bệnh thích bẻ ở khớp để tạo tiếng kêu răng rắc, những động tác này có thể gây hại cho khớp. Có thể có các phản ứng viêm như sưng nóng đỏ, hoặc tràn dịch khớp kèm theo các cơn đau dai dẳng suốt ngày đêm.
Điều trị THK ở người cao tuổi
Khi có biểu hiện THK, cần nhanh chóng giúp bệnh nhân giảm đau, làm chậm tổn thương tại khớp và ngăn ngừa tổn thương mới, duy trì khả năng vận động, làm chậm quá trình hủy hoại khớp, nhất là ngăn sự thoái hóa sụn khớp ở mức thấp nhất do bệnh gây ra.
Trong trường hợp bị nhẹ, người bệnh có thể điều trị mà không cần dùng thuốc, sử dụng các phương pháp vật lý trị liệu như chườm nóng hoặc chiếu đèn hồng ngoại tại khớp. Đây là phương pháp dễ thực hiện tại nhà nhưng để sử dụng thành thạo cần có sự hướng dẫn của bác sĩ hoặc kỹ thuật viên vật lý trị liệu. Phương pháp này có tác dụng giảm đau và giãn cơ tại các khớp bị đau. Chú ý nhiệt độ chườm nóng và khoảng cách từ đèn hồng ngoại tới khớp nếu quá nóng có thể làm bỏng da, thời gian một lần chiếu đèn hoặc chườm nóng là 30 phút, ngày 1-3 lần. Xung điện giảm đau cũng có tác dụng rất tốt nhưng lưu ý không dùng trên bệnh nhân có bệnh tim mạch kèm theo.
Bên cạnh đó, phương pháp vận động liệu pháp cũng có tác dụng tốt trong giai đoạn đau đã thuyên giảm, giai đoạn cấp tính đau nhiều nên nghỉ ngơi. Trong trường hợp thoái hóa cột sống thắt lưng, không nên nằm nệm dày mà nên nằm trên ván phẳng hay nằm nệm mỏng dưới 5 phân để giữ cho cột sống được thẳng, cũng không nên nằm trực tiếp trên nền gạch hay nền đất sẽ làm lạnh cơ thể.
Khi điều trị không dùng thuốc cho kết quả không như ý thì có thể dùng thêm thuốc. Sau thời gian dùng thuốc bệnh ổn định, bác sĩ sẽ cho ngừng thuốc và khuyên người bệnh nên tiếp tục vận động để phòng ngừa bệnh tái phát.
(Theo Pháp Luật)
